Verander de wereld

Changing the world, one Savasana at a time

Ik las bovenstaande tekst voor het eerst tijdens de docentopleiding die ik een aantal jaar geleden volgde bij de Amerikaanse yogadocent Judith Lasater, een bekende naam in yogakringen. Lasater leidt al sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw yogadocenten op, was oprichter van het bekende tijdschrift Yoga Journal en publiceerde een groot aantal boeken over yoga. Ik deed bij haar de opleiding Restorative (Herstellende) Yoga, een vorm van yoga die in de eerste plaats ontspanning tot doel heeft. Lasater heeft zich de laatste decennia ontwikkeld tot een groot kenner en pleitbezorger van deze yogastijl en de tekst van de sticker kwam regelmatig langs tijdens onze opleiding. Voor de niet-yogi's onder ons: Savasana is de houding waarbij je languit op de grond ligt, meestal op je rug, soms op je zij. De houding wordt gedaan aan het eind van iedere yogabeoefening, niet alleen in de Restorative Yoga, en is bedoeld als ontspanning.
Uit eigen ervaring kan ik bevestigen dat dat laatste niet bij iedereen werkt. Ik kan me de periodes nog herinneren dat ik Savasana vaak tijdverspilling vond of zelfs een irritante gewoonte waarmee de mentale rust die ik in mijn yogabeoefening had gevonden weer ongedaan werd gemaakt. Hoezo, ontspanning? Voor mij waren die paar minuten stilliggen steevast een uitnodiging om in mijn hoofd lijstjes te maken van alles dat ik nog moest doen. Stilliggen stond voor mij zeker niet gelijk aan ontspannen. Inmiddels begrijp ik waarom. Voor echte ontspanning is stil worden een noodzakelijke, maar niet voldoende voorwaarde. In mijn dagelijks leven is activiteit de standaardinstelling. Als we onszelf activeren, worden de hersengolven versneld en de spieren aangespannen. Ter ondersteuning versnellen ook de hartslag en de ademhaling. Om echt te kunnen ontspannen moeten we al die systemen zover krijgen dat ze vertragen en dat vraagt tijd en aandacht. De snelle ademhaling en aangespannen spieren zijn zo gewoon geworden dat we niet anders meer weten. Destijds was vijf of tien minuten stilliggen voor mij simpelweg niet genoeg om te kunnen ontspannen, zelfs niet als een docent mij nadrukkelijk uitnodigde de spieren los te laten en de ademhaling rustig te maken.
Maar ook ontspannen blijkt een kwestie van oefenen. Door regelmatig mijzelf de tijd te gunnen tien of soms vijftien minuten in een gemakkelijke houding te liggen, de aandacht te brengen naar mijn ademhaling en te observeren wat er langs komt aan gedachten en gevoelens kan ik tegenwoordig meestal wel de weldadige werking van Savasana ervaren.
Verander ik daarmee de wereld? Ja. Een Savasana is een soort time-out, een moment van niet-handelen. Door dit regelmatig te doen ontwikkel ik het vermogen om in een situatie te zijn zonder onmiddellijk te reageren. Vooral in moeilijke situaties van drukte, stress, verdriet of boosheid is dit een bruikbare vaardigheid. In plaats van mijn eigen frustraties of boosheid op mijn omgeving af te reageren, blijf ik rustig en observeer ik wat er bij mezelf gebeurt. Ik bewaar mijn kalmte en dat is uiteindelijk niet alleen beter voor mijn eigen gezondheid, maar ook prettiger voor de mensen om mij heen.